Home

Pitanja-odgovori

 

Pitanje: KAKO VAROA DELUJE NA PČELE

Odgovor: Varoa slabi imunitet pčele

Većina pčelara je sada svesna da je varoa direktno povezana sa virusnim problemima medonosnih pčela ali tačan mehanizam kojim se ta veza ostvaruje do nedavno je bio nepoznat. Sada, sa varoom koja  uzrokuje dramatična i iznenadna stradanja pčelinjih društava širom zemlje,  istraživači sa "Penn State" (u SAD, prim. prev.) veruju da su otkrili kombinaciju faktora koji izazivaju stradanja društva što uključuje slabljenje imunološkog sistema pčela od strane varoe.

Dok istraživači znaju da varoa stoji iza stradanja pčelinjih društava, mehanizam koji  uzrokuje stradanje je još uvek nepoznat.  Yang i Dr. Diana L. Cox-Foster, profesor entomologije na "Penn State", sada veruju da kombinacija varoa, virusa deformisanih krila i bakterija uzrokuje problem koji se dešava u košnicama širom zemlje.

"Kada krpelj počne da se hrani na pčeli koja se razvija, sve naredni krpelji će koristiti isti isto mesto za ishranu", kaže Cox-Foster "Yang je video čak 11 odraslih krpelja koji se hrane na jednoj pčeli. Drugi istraživači su pokazali da i štetne i neškodljive bakterije mogu zaraziti mesto za hranjenje".

Virus deformisanih krila je endemičan među medonosnim pčelama u SAD, mada je nepoznato kada su se, istorijski gledano, evropske pčele zarazile tim virusom. Ipak, samo postojanje virusa zaraženih krila ne uzrokuje da se pčele od stadijuma lutke razviju sa deformisanim krilima, niti uzrokuje stradanje pčelinjeg društva.

"Grupa japanskih istraživača je pronašla da se virus koji je u 99% slučajeva isti kao virus deformisanih krila, pojavljuje u mozgu agresivnih pčela čuvarica", kaže Cox-Foster. "Pčele čuvarice koje su agresivne bolje brane košnicu, pa tu može biti neki pozitivni uticaj u tom virusu koji mu omogućava da opstaje u pčelinjem društvu."

Kombinacija zaraženosti varoom i virusom deformisanih krila uzrokuje deformisana krila u oko četvrtini pčela koje izađu iz legla. To ipak ne vodi do iznenadnog stradanja društva. Nešto drugo je uključeno, što čini krpelje tako opasnim po pčelinja društva.

"Penn State" istraživači su saopštili svoja otkrića 17. maja 2005. onlajn verzijom "Proceedings of the National Academy of Science".

Yang i Cox-Foster su  posmatrali kako krpelji utiču na imunološki sistem pčele. Oni su ubrizgavali prethodno ubijene toplotom E. coli bakterije  u pčele koje su bile zaražene virusima bilo da su bile zaražene varoom ili ne. Mrtve bakterije su bile korišćene da pokrenu imunološku reakciju u pčelama na isti način kako humane vakcine utiču da naša tela proizvedu imunološku reakciju. Oni su proveravali pčele, da li prozvode hemikalije koje dezinfikuju med i druge hemikalije povezane sa imunitetom.

Oni su takođe merili količinu virusa u svakoj pčeli. Iznenađujuće, otkrili su da se količina virusa u pčelama koje su bile zaražene krpeljima naglo povećavala do ekstremno velikih nivoa ako su pčele bile izložene bakterijama. Količine virusa u pčelama koje nisu bile napadnute varoom se nisu menjale kada su u pčele bile injektovane bakterije.

Pčele radilice stavljaju u med jednu materiju - "GOX" ili glukoznu oksidazu i ona steriliše med i svu njihovu hranu. Ako pčele imaju krpelje, njihova proizvodnja GOX-a se smanjuje.

"Mi pretpostavljamo da kako se varoa širi, ne tako mnogo GOX-a se nalazi u medu i med ima više bakterija", kaže Cox-Foster. "Verovatno da je kombiancija povećane zaraženosti varoom, virusima i bakterijama uzrok da pčelinja društva stadaju u toku dve nedelje."

Krpelji koji su smanjili druge imunološke reakcije pčela, ostavljali su pčele i pčelinja društva više osetljiva na zarazu. Krpelji prelaze sa odraslih pčela na starije larve. Virus može biti prebačen preko više različitih puteva.

"Taj sistem je važan ne samo zbog onoga što krpelji čine populacijama medonosnih pčela SAD, već zato što može da se koristi kao model sistema za istraživanje šta se dešava sa virusima u životinjama ili kod ljudi", kaže Cox-Foster. "Ako na pčelinje društvo gledamo kao na jedan grad, onda imamo raznolike načine zaražavanja: matica - jaja, radilice - izvor hrane, pčela - pčela i parazit - pčela."

 

Izvor: "Apis-UK" elektronski bilten, Jun 2005.

Prevod sa engleskog Predrag Cvetković